ΤΟ ΒΟΥΝΑΚΙ ΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ

 Αφήγημα του Μπάμπη Κοιλιάρη για την πλατεία Βουνακίου

Η πλατεία ήταν γεμάτη …κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες. Γεμάτη κόσμο, παιδιά, φωνές και κάλαντα. Με λαχτάρα περιμέναμε όλοι τις παραμονές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τότε που οι γονείς μας, θα μας έντυναν με τα πιο καλά μας ρούχα για να κατεβούμε στην πλατεία και να φωτογραφηθούμε δίπλα στον Αϊ Βασίλη.

Ανύπαρκτες έως λιγοστές οι φωτογραφικές μηχανές στα σπίτια. Το μόνο ενθύμιο από τα παιδικά μας χρόνια, τις μέρες αυτές ήταν τούτο το στιγμιότυπο τυπωμένο σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία των πλανόδιων φωτογράφων. Ανάμεσα στα χρωματιστά μπαλόνια, κοντά στον χαμογελαστό τύπο με την πλούσια λευκή γενειάδα και την κατακόκκινη φορεσιά, στημένοι σαν γύφτικα σκεπάρνια, προσμέναμε με αγωνία την κορύφωση της στιγμής που θα άναβε το φλας. 

Βέβαια για τον υποφαινόμενο δεν ήταν πάντα έτσι. Από πολύ μικρός και για ανεξήγητους λόγους είχα μια υπερβολική φοβία στο άναμμα του φλας. Σε όλες τις νηπιακές φωτογραφίες φαίνομαι κλαμένος και κατατρομαγμένος, λες και ο φωτογράφος θα μου έκλεβε την ψυχή. Ένα πρωτόγονο συναίσθημα που όπως πληροφορήθηκα αργότερα απασχολούσε όλους τους άγριους κατοίκους από την μια άκρη του κόσμου στην άλλη. Πραγματικά , ακόμα θυμάμαι εκείνο το τρομερό συναίσθημα , κάθε φορά που ερχόταν η ώρα της φωτογραφίας σε γιορτές η σε γενέθλια.

Αργότερα ο φόβος προσωποποιήθηκε στον εκάστοτε φωτογράφο που προσπαθούσε να με απαθανατίσει. Πολλές φορές θυμάμαι , να στήνεται μια ολόκληρη σκηνοθεσία ώστε ο φωτογράφος να μην γίνει αντιληπτός είτε κρύβοντας αρχικά τη μηχανή του που εμφάνιζε ξαφνικά για να πάρει γρήγορα τη φωτογραφία είτε σαν λοκατζής με παραλλαγή, ο ίδιος να κρύβεται πίσω από τοίχους ή θάμνους για να πετύχει τον σκοπό του. Βέβαια περιττό να πω πόσο τσαντισμένος ήμουν όταν αντιλαμβανόμουν ότι εξαπατήθηκα και η φάτσα μου επρόκειτο να μοστράρει πάνω σ’ ένα κομμάτι χαρτί.

Αν ρωτήσει κανείς τους παλιούς φωτογράφους σίγουρα θα θυμούνται την ταλαιπωρία που τραβούσαν κάθε φορά που προσπαθούσαν να με φωτογραφίσουν και τους ζητώ μια μεγάλη συγγνώμη για κείνη την αδικαιολόγητη συμπεριφορά μου.

Οι πλανόδιοι φωτογράφοι της πλατείας είναι πια ένα μέρος της ιστορίας της πόλης μας. Γραφικοί, καλοσυνάτοι, πάντα με το χαμόγελο, με καλλιτεχνικό στυλ και με μια φωτογραφική μηχανή κρεμασμένη στον ώμο, έγραφαν χιλιόμετρα κάθε μέρα, τρέχοντας πάνω κάτω στην πλατεία για τον επιούσιο. Άλλοτε πάλι καλεσμένοι σε γιορτές και γενέθλια σε σπίτια, σε γάμους και βαφτίσια σε εκκλησιές αλλά και οπουδήποτε τους το ζητούσαν, για να καταγράψουν όλα τα κοινωνικά γεγονότα .

Μερικές φορές άκουγα ότι προσβάλουν την αισθητική του κήπου και της πλατείας και αναρωτιέμαι πόσο άραγε θα μπορούσαν να ενοχλούν αυτοί οι πέντε άνθρωποι, που είτε οι ίδιοι είτε οι προκάτοχοί τους, (που τις περισσότερες φορές ήταν οι γονείς τους ή συγγενικά πρόσωπα) έχουν προσφέρει πραγματικά, δεκαετίες τώρα, στην καταγραφή των προσωπικών στιγμών του καθενός από εμάς.

Έτσι έχουμε όλες αυτές τις φωτογραφίες να θυμόμαστε. Αναμνήσεις από στιγμές που πέρασαν και δεν πρόκειται να ξαναγυρίσουν σε κανένα από εμάς. Η κάθε φωτογραφία μέσα στο οικογενειακό άλμπουμ κρύβει πίσω της μια προσωπική ιστορία αλλά και μια καλλιτεχνική ματιά, μια αισθητική και το όνομα του φωτογράφου που την κάνει ξεχωριστή. Φωτο Ναυτάκι, Αφοι Μουτάφη, Τσιρλίδης, Τσιμπινός και άλλοι που δεν θυμάμαι τώρα. Όλοι αυτοί λοιπόν τέτοιες μέρες στημένοι ώρες ατέλειωτες μέσα στο κρύο και τη βροχή περίμεναν τον κόσμο να κατέβει στην πλατεία για να φωτογραφηθεί. Και άιντε να κάμει καλό καιρό τις παραμονές. Αν όχι, χάθηκε και τούτη η ευκαιρία για το μεροκάματο.

Αργότερα σχεδόν όλοι αποκτήσαμε μια προσωπική φωτογραφική μηχανή, με αποτέλεσμα να μειωθεί αισθητά η δουλειά των πλανόδιων της πλατείας. Τότε ήταν που σκέφτηκαν να κατασκευάσουν χριστουγεννιάτικα ντεκόρ για να προσελκύσουν τον κόσμο. Ήταν μια καλή ιδέα. Περνούσα και χάζευα κάθε φορά τις πρωτόλεια ζωγραφισμένες φάτνες, μέχρι που κάποια στιγμή μου προτάθηκε να κατασκευάσω κι εγώ μια τέτοια για λογαριασμό του Δήμου στο Βουνάκι. Το 1986. Η χαρά μου ήταν απερίγραπτη γιατί θα έπαιζα κι εγώ πλέον, κάποιο ρόλο στην διακόσμηση της πλατείας.

Η τρισδιάστατη φάτνη και το φωτεινό καραβάκι στο σιντριβάνι που κατασκεύασα τότε με την βοήθεια κάποιου καλού φίλου, του Παντελή, αποτέλεσε ένα σημαντικό βοήθημα για τους φωτογράφους που τραβούσαν αρκετές φωτογραφίες μπροστά σ’ αυτά. Στη συνέχεια, μου ζητήθηκε από τους περισσότερους να φιλοτεχνήσω διακοσμητικά ταμπλό με διαφορετικά χριστουγεννιάτικα θέματα για τον καθένα τους, πράγμα που έγινε σταδιακά τα επόμενα χρόνια. Έτσι, μέσα σε λίγο καιρό η πλατεία στολίσθηκε με φανταχτερά χρώματα και φωτάκια, δίνοντας μια ξεχωριστή όψη στην πόλη μας κάθε χρόνο και μια ιδιαίτερη λαμπρότητα στις άγιες μέρες, μα περισσότερο στα μάτια των παιδιών.

Τώρα πια όλοι έχουμε μία ή και περισσότερες φωτογραφικές μηχανές στο σπίτι μας, αλλά καμιά από αυτές δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις φωτογραφίες των πλανόδιων στο Βουνάκι. Η μαγεία της ανάμνησης εκεί έχει μια διαφορετική λάμψη.

Μπάμπης Κοιλιάρης