Από τους Μικκιάδες στο Γιαλούρη

 2600 χρόνια Χιώτικης τέχνης

Μια παρουσίαση από το ζωγράφο  Μπάμπη Κοιλιάρη

Ο Αρχερμος

Υπήρξε αρχαίος Έλληνας γλύπτης, από το νησί της Χίου που δραστηριοποιήθηκε στο δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. Είναι ένας από τους λίγους γλύπτες της αρχαϊκής περιόδου για τον οποίο υπήρξαν αναφορές σε λογοτεχνικές πηγές και επιγραφές.

 Ο Αρχερμος γεννήθηκε στη Χίο και ήταν εγγονός του Μέλαντα, ιδρυτή της πόλης της Χίου και γιος του Μικκιάδη, αμφότεροι γλύπτες.

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει ότι έργα του Άρχερμου βρίσκονταν στη Δήλο, έργα που δεν τα γνωρίσαμε είτε γιατί μεταφέρθηκαν, κλάπηκαν ή καταστράφηκαν. 

… Από σχολιαστή της κωμωδίας Όρνιθες του Αριστοφάνη πληροφορούμαστε ότι πρώτος αυτός (ο Άρχερμος) παράστησε τη Νίκη με φτερά. Το όνομά του μνημονεύεται σε επιγραφή σε βάση αγάλματος που βρέθηκε στη Δήλο και που σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. ...

  Ο Βούπαλος ήταν γιος του επίσης γλύπτη Αρχέρμου και αδελφός του αγαλματοποιού Αθήνιδος. Ο ιστορικός Πλίνιος ο πρεσβύτερος αναφέρει ότι στη Δήλο υπήρχε επιγραφή σε ένα άγαλμα των δύο αδελφών, που έλεγε ότι «η Χίος δεν ήταν μόνο για τα αμπέλια της ονομαστή, αλλά και για τα έργα των γιων του Αρχέρμου».

Ο ίδιος αναφέρει ότι οι δύο αδελφοί δημιούργησαν δύο αγάλματα της Αρτέμιδας (ένα στην Κρήτη και ένα στη Χίο), καθώς και άλλα έργα στη Δήλο.

Για το άγαλμα της Αρτέμιδος στη Χίο γράφει ότι ήταν στημένο σε ψηλό βάθρο και η μορφή της θεάς εμφανιζόταν θλιμμένη για όσους έμπαιναν στην πόλη και χαρούμενη για όσους έβγαιναν από αυτή.

Ο Πλίνιος και το Λεξικό της Σούδας αναφέρουν ότι ο Βούπαλος και ο Άθηνις απαγχονίσθηκαν επειδή ο ποιητής Ιππώναξ έγραψε εναντίον τους δριμείς χωλιάμβους. Λέγεται ότι προηγουμένως οι δύο γλύπτες είχαν κατασκευάσει ανδριάντα του ποιητή στον οποίο τον παρίσταναν ακόμη πιο άσχημο από ότι ήταν.

Αλλά και πάλι θεωρείται από τον ιστορικό ως υπερβολή.

 Σήμερα, οδοί στο κέντρο της πόλης της Χίου φέρουν το όνομα του Αρχέρμου και Βουπάλου, Μικκιάδων.

Από το θησαυρό των Σιφνίων στου Δελφούς.  Η μετόπη αποδίδεται στον Βούπαλο. Εικονίζονται οι θεοί Απόλλωνας , Άρτεμις  και Αφροδίτη που  παρακολουθούν τη μάχη στην Τροία.

Ο Παυσανίας αναφέρει ότι ο Βούπαλος δημιούργησε άγαλμα της Τύχης στη Σμύρνη που κρατούσε στο ένα χέρι το κέρας της Αμαλθείας και ήταν πρώτο του είδους του. Έχουν αποδοθεί στον Βούπαλο ομάδα από τρεις Χάριτες στον ναό της Νεμέσεως στη Σμύρνη και στο παλάτι των Ατταλιδών της Περγάμου. Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, έργα του γλύπτη μεταφέρθηκαν από τον Αύγουστο στη Ρώμη και κόσμησαν τον ναό του Απόλλωνος στον Παλατίνο λόφο.

Η Ιωνική Σφίγγα των Ναξίων στους Δελφούς.

Είχαν και αυτοί το «Προμαντείειν» όπως και Οι Χιώτες.

Δεν γνωρίζουμε τον καλλιτέχνη αλλά έγινε στα τέλη του 7ου αιώνα. (??)

Τα Λιοντάρια των  Ναξίων  στη Δήλο. 

Πιθανολογείται ότι και αυτά είναι έργα Χίων καλλιτεχνών.

Επίσης μνημονεύεται σε επιγραφή που βρέθηκε στην Ακρόπολη, ώστε ο Άρχερμος ή εργάζονταν εκεί, ή κατασκεύαζε τα αγάλματά του στη Χίο και τα έστελνε στην Ακρόπολη. Γιοί του ήταν ο Βούπαλος και ο Άθηνις, όπως μας αναφέρει ο Πλίνιος.

*******************************************

ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ (Βενετία)...

Τα γλυπτά χρονολογούνται από την κλασική αρχαιότητα και έχουν αποδοθεί στον αρχαίο Έλληνα γλύπτη του 4ου αιώνα Λύσιππο, αν και αυτό δεν είναι ευρέως αποδεκτό. Αν και ονομάζονται μπρούτζινα, η ανάλυσή τους έχει δείξει ότι περιέχουν τουλάχιστον 96,67% χαλκό[1], και έτσι θα πρέπει να θεωρούνται περισσότερο μη καθαρό κράμα χαλκού παρά μπρούτζου. Η υψηλή περιεκτικότητα σε κασσίτερο είχε αυξήσει την θερμοκρασία του καλουπώματος στους 1200–1300 °C[2]. Ο υψηλής καθαρότητας χαλκός επιλέχθηκε για να επιτευχθεί πιο ικανοποιητική επιχρύσωση με τη τεχνική της χρήσης υδραργύρου.

Ο Λύσιππος (άκμασε περίπου 370 – 300 ΠΧ) ήταν αρχαίος Έλληνας γλύπτης από τη Σικυώνα, που φιλοτεχνούσε αποκλειστικά μπρούτζινα γλυπτά. Θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της σχολής της Σικυώνας, του μεγαλύτερου καλλιτεχνικού κέντρου μετά την Αθήνα, και κατά τις αρχαίες πηγές τοποθετείται στο ίδιο επίπεδο με τον Πραξιτέλη και τον Φειδία. Ήταν ένας από τους επίσημους καλλιτέχνες της Αυλής του Αλέξανδρου και παραγωγικότατος. Διατηρούσε πολυμελές εργαστήριο, στο οποίο ο Πλίνιος αναφέρει ότι είχε κατασκευάσει 1500 έργα, και 600 από αυτά ήταν έργα του ιδίου. 

Είναι βέβαιο ότι τα άλογα μαζί με το τέθριππο με το οποίο αποτελούσαν σύνολο, βρίσκονταν για πολύ καιρό στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης. Μπορεί να ήταν τα "τέσσερα επιχρυσωμένα άλογα που στέκονται πάνω από τον Ιππόδρομου" που" ήρθαν από το νησί της Χίου από το Θεοδόσιο Β΄", όπως αναφέρεται στο έργο του 8ου ή αρχών 9ου αιώνα, Παραστάσεις σύντομοι χρονικαί. Βρίσκονταν ακόμα εκεί το 1204, όταν λεηλατήθηκαν από τις Βενετικές δυνάμεις ως μέρος της λεηλασίας της πρωτεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά την Τέταρτη Σταυροφορία. Ο Δόγης Ενρίκο Ντάντολο έστειλε τα άλογα στη Βενετία, όπου τοποθετήθηκαν στην πρόσοψη πάνω από την είσοδο της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου το 1254.

Τα κολάρα στα άλογα προστέθηκαν το 1204 για να καλύψουν τα μέρη όπου είχε κοπεί σε κάθε άλογο το κεφάλι, όταν μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη στη Βενετία.

Το 1797, ο Ναπολέων αφαίρεσε με τη βία τα άλογα από τη Βασιλική και τα μετάφερε στο Παρίσι, όπου ενσωματώθηκαν στο σχεδιασμό της Αψίδας του Θριάμβου του Καρουζέλ μαζί με ένα τέθριππο. Το 1815 τα άλογα επιστράφηκαν στη Βενετία από Λοχαγό Ντουμαρέσκ.

Εργασίες συντήρησης των Αλόγων του Αγίου Μάρκου.

Τα άλογα παρέμειναν στη θέση τους στη Βασιλική μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η συνεχόμενη ζημιά από την ατμοσφαιρική ρύπανση υπαγόρευσε την αντικατάστασή τους με ακριβή αντίγραφα. Από τότε, τα αυθεντικά άλογα εκτίθενται μέσα στη Βασιλική.

Για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή έρχεται στο φως η φωτογραφία της μεταφοράς από τη Ρώμη στη Βενετία των 4 περίφημων αγαλμάτων αλόγων, τα οποία έχουν κλαπεί από το κάστρο Χίου ως λάφυρα πολέμου. Τα αριστουργηματικά γλυπτά κοσμούν σήμερα την εκκλησία του Αγ. Πέτρου στη Βενετία και τα θαυμάζει όλος ο κόσμος, όταν μεταδίδεται η λειτουργία στην οποία χοροστατεί ο Πάπας. Στην λεζάντα της φωτογραφίας αναφέρεται ότι αποτέλεσαν λάφυρα πολέμου και ακολούθησαν τη διαδρομή από την Χίο στην Ρώμη, στην Κωνσταντινούπολη, στην Βενετία  το 1204, στο Παρίσι  το 1797, επέστρεψαν στη στην Βενετία  το 1815, από εκεί μεταφέρθηκαν πάλι  στην Ρώμη το 1915 και επιστράφηκαν  στην Βενετία  το 1919.

*******************************************

Η ΜΟΝΗ ΜΟΥΝΔΩΝ …..

Η γνωστή ιστορία της Μονής αρχίζει το 1574, οπότε και ανακαινίσθηκε από τον Ιερομόναχο Ιάκωβο Λαγκαδιώτη. Ήταν το σπουδαιότερο μετά τη Νέα Μονή μοναστήρι. Σ` αυτήν εγκαταστάθηκαν και μόνασαν επιφανείς Χιώτες που ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την αγιογράφησή της, καθότι άκμασε ως σπουδαίο θρησκευτικό ίδρυμα στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράσταση στο κάτω μέρος του νότιου τοίχου, που φέρει την επιγραφή «Ο βίος του αληθούς μοναχού». Ο σταυρωμένος μοναχός πλαισιώνεται από την απεικόνιση του Άδη στα αριστερά και σε δύο διαφορετικά επίπεδα από τον κόσμο και το θάνατο. Η όλη εικονιστική σύνθεση διακατέχεται από έντονο λαϊκό φως. Το 1822 το μοναστήρι καταστράφηκε από τους Τούρκους και αργότερα ανακαινίσθηκε.

 

Είχε σπουδαία βιβλιοθήκη με αξιόλογη μεμβράνη του 1462 μ.Χ. που μάλλον ήταν η Διαθήκη της Όσιας Ματρώνας της Χιοπολίτιδας. Από τα βιβλία του μοναστηριού πληροφορούμαστε ότι το 1620 ανατέθηκε η διακόσμηση του Καθολικού στο Χιώτη ζωγράφο Μανουήλ Καλαρώνη, ιερέα. Ο ζωγράφος δεν ολοκλήρωσε την εργασία του, γιατί δεν υπήρχαν τα απαραίτητα χρήματα.

*******************************************

Ο Ευάγγελος Καβάδας ζωγράφος Αγιογράφος ...

Γεννήθηκε το έτος 1845. Πατέρας του ήταν ο ιερέας Στέφανος Καβάδας και μητέρα του η Μαρούκα, θυγατέρα του Γεωργίου Σαγώνα. Το 1865 υπηρετούσε στο μνημονείο Βαβύλων ως γραμματέας, όπως φαίνεται από έγγραφο όπου υπογράφει αντί του μνήμονος. Το 1867 διορίζεται ως διδάσκαλος Βαβύλων. Υπήρξε δάσκαλος, μνήμονας, αγιογράφος αλλά και ιεροψάλτης.

Βέβαια αγαπούσε ιδιαίτερα τη ζωγραφική, αφού προσχέδια για έργα του με μολύβι (σκίτσο) σώζονται σε παλιά συμβόλαια. Δυστυχώς δεν υπέγραφε όλα τα έργα του και είναι δύσκολος ο εντοπισμός τους και η ακτίνα δράσης του, αλλά και ο επακριβής χρόνος έναρξης της ενασχόλησης του με τη ζωγραφική.

Το παλαιότερο χρονολογημένο έργο του στην ενορία των Βαβύλων είναι η τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του έτους 1870, που βρίσκεται ιστορημένη στο νότιο τοίχο του ναού του Αγίου Ιωάννη θεολόγου.

Τα πρόσωπα των μορφών είναι χλωμά και αποστεωμένα, με έντονο βλέμμα και εξωτερίκευση των συναισθημάτων. Οι γεροντικές μορφές χαρακτηρίζονται από τις γραμμικές ρυτίδες του μετώπου, ενώ τα ενδύματα πέφτουν απαλά στα σώματα, σχηματίζοντας μαλακές πτυχώσεις. Χαρακτηριστικές τέλος είναι οι επιγραφές με τις καλλιγραφικές γραμματοσειρές.

Βέβαια αγαπούσε ιδιαίτερα τη ζωγραφική, αφού προσχέδια για έργα του με μολύβι (σκίτσο) σώζονται σε παλιά συμβόλαια. Δυστυχώς δεν υπέγραφε όλα τα έργα του και είναι δύσκολος ο εντοπισμός τους και η ακτίνα δράσης του, αλλά και ο επακριβής χρόνος έναρξης της ενασχόλησης του με τη ζωγραφική.

Το παλαιότερο χρονολογημένο έργο του στην ενορία των Βαβύλων είναι η τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του έτους 1870, που βρίσκεται ιστορημένη στο νότιο τοίχο του ναού του Αγίου Ιωάννη θεολόγου.

Τα πρόσωπα των μορφών είναι χλωμά και αποστεωμένα, με έντονο βλέμμα και εξωτερίκευση των συναισθημάτων. Οι γεροντικές μορφές χαρακτηρίζονται από τις γραμμικές ρυτίδες του μετώπου, ενώ τα ενδύματα πέφτουν απαλά στα σώματα, σχηματίζοντας μαλακές πτυχώσεις. Χαρακτηριστικές τέλος είναι οι επιγραφές με τις καλλιγραφικές γραμματοσειρές.

*******************************************

Ο Θεόδωρος Ιακώβου Ράλλης

(Κωνσταντινούπολη, 16 Φεβρουαρίου 1852 – Λονδίνο, 2 Οκτωβρίου 1909),

ήταν Έλληνας ζωγράφος της «γαλλικής ακαδημαϊκής σχολής» του ύστερου 19ου αιώνα. Σήμερα θεωρείται ο πιο χαρακτηριστικός Έλληνας οριενταλιστής ζωγράφος. Γόνος πλούσιας οικογένειας μεγαλεμπόρων από την Κωνσταντινούπολη και με ρίζες χιώτικες, ο Ράλλης άρχισε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Χάλκη και τις συνέχισε στο Λονδίνο, όπου για ένα διάστημα εργάστηκε ως υπάλληλος στις επιχειρήσεις Ράλλη-Μαυρογιάννη.

Το 1875 πήγε στο Παρίσι και άρχισε σπουδές ζωγραφικής στη Σχολή Καλὠν Τεχνών, στο εργαστήριο του Ζαν-Λεόν Ζερόμ, ζωγράφου και γλύπτη ηθογραφικών και ιστορικών θεμάτων κι ακαδημαϊκών τύπων. Έργα του εκτέθηκαν για πρώτη φορά στο Σαλόνι του Παρισιού το 1875.  Ήταν μέλος της Εταιρείας Γάλλων Ζωγράφων η οποία τον τίμησε με εύφημο μνεία το 1885 και με αργυρό μετάλλιο το 1889.

Έγινε επίσης μέλος της γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής, ενώ το 1900 διετέλεσε μέλος της κριτικής επιτροπής της Διεθνούς Εκθέσεως του Παρισιού. Με τη διαθήκη του άφησε ορισμένα έργα στην Εθνική Πινακοθήκη. Πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ελλάδα, την Μικρά Ασία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, προκειμένου να συγκεντρώσει υλικό για τα έργα του. Μοίρασε την ζωή του ανάμεσα στο Παρίσι και το Κάιρο της Αιγύπτου, όπου διατηρούσε δεύτερο εργαστήριο.

 

Έγινε επίσης μέλος της γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής, ενώ το 1900 διετέλεσε μέλος της κριτικής επιτροπής της Διεθνούς Εκθέσεως του Παρισιού. Με τη διαθήκη του άφησε ορισμένα έργα στην Εθνική Πινακοθήκη. Πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ελλάδα, την Μικρά Ασία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, προκειμένου να συγκεντρώσει υλικό για τα έργα του. Μοίρασε την ζωή του ανάμεσα στο Παρίσι και το Κάιρο της Αιγύπτου, όπου διατηρούσε δεύτερο εργαστήριο.

Το 1881 νυμφεύθηκε την Ιουλία Μαυροκορδάτου, με την οποία απέκτησε μία κόρη, την Αικατερίνη (1882–1948), μετέπειτα σύζυγο Νικολάου Πολίτη. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 και μέχρι τον θάνατό του, εξέθεσε κατ' επανάληψη πίνακές του στην Αθήνα, λόγω και της στενής φιλίας του με τον Δημήτριο Βικέλα.

*******************************************

Ο Αριστείδης Κ. Γλύκας ή Μαλαγκρίτσης

 

Γεννήθηκε στον Πάτο του Βροντάδου Χίου το 1870 και πέθανε στον Πειραιά το 1940. Αυτοδίδακτος λαϊκός ζωγράφος, ζήτημα αν είχε τελειώσει την Τρίτη Δημοτικού, έγινε ναυτικός και ξεμπάρκαρε οριστικά το 1907 σε ηλικία 37 ετών, επιλέγοντας να ασχοληθεί συστηματικά με τη ζωγραφική καραβιών, ιστιοφόρων και ατμόπλοιων. Περιστασιακά όμως ασχολήθηκε και με τοπία, όπως η Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη που την είχε δει μόνο σε φωτογραφία, αλλά και με ιστορικά θέματα, όπως η απελευθέρωση της Χίου από τους Τούρκους, στις 11 Νοεμβρίου του 1912, με τον ελληνικό στόλο στο λιμάνι.

Έγινε γρήγορα γνωστός και άρχισε να δέχεται παραγγελίες όχι μόνο από τη Χίο, αλλά από πολλά μέρη της Ελλάδας. Στο Βροντάδο έμεινε ο Γλύκας μέχρι το 1916. Μετά εγκαταστάθηκε μόνιμα στον Πειραιά και κατοικούσε στην οδό Μπότσαρη – ο πίνακάς του που σώζεται στο Γ’ Δημοτικό Σχολείου Βροντάδου παριστάνει τον ήρωα της επανάστασης Μάρκο Μπότσαρη.

Σύχναζε στα «Χιώτικα», στο καφενείο του Στ. Μηνά, και εκεί δεχόταν παραγγελίες για τα έργα του. Έχει κερδίσει τον τίτλο του αξιολογότερου και παραγωγικότερου Έλληνα καραβογράφου, αλλά δυστυχώς δεν σώθηκαν τα τετράδια με τα πρόχειρα σχεδιαγράμματα των πλοίων. Τα περισσότερα έργα του είναι υδατογραφίες, χρησιμοποιούσε υδροχρώματα που τα ανακάτευε με αραιή ψαρόκολλα, με φωτεινά χρώματα, αρμονικούς συνδυασμούς, καθαρό σχέδιο και έμφαση στις λεπτομέρειες. Ζωγράφιζε πάνω σε χαρτόνι κάνοντας το σχέδιο με μολύβι και τόνιζε τις γραμμές με σινική μελάνη.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του χρησιμοποιούσε και ελαιοχρώματα. Στο κάτω μέρος έγραφε το όνομα του πλοιοκτήτη ή του καπετάνιου του, τον τύπο του πλοίου καθώς και κάποιο περιστατικό, αν υπήρχε συνδεδεμένο με την ιστορία του. Πρόσθετε ακόμη την υπογραφή του, κάτω δεξιά, και τη χρονολογία. Συχνά του παράγγελναν περισσότερα από ένα αντίτυπα. Λίγοι από τους σύγχρονούς του τον καταλάβαιναν και αναγνώριζαν το ταλέντο του. Ήταν παρεξηγημένος, καθώς πίστευαν πως ήταν «ακαμάτης» και γι’ αυτό ασχολούνταν με τη ζωγραφική. Γύρω στο 1928 πουλούσε κάθε έργο του προς 25 δραχμές – εκείνη την εποχή η λίρα της Αγγλίας είχε 20 δραχμές- και αργότερα, γύρω στα 1938, προς 100 δραχμές.

Έφυγε από τη ζωή στις 6 Απριλίου 1940. Για το έργο του έγραψε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Στέργιος Φασουλάκης («Ο εκ Βροντάδου πλοιογράφος Αριστείδης Γλύκας», Αθήνα 1968), ο οποίος το έκανε ευρύτερα γνωστό δίνοντας του τη θέση που του αρμόζει. Ο καθηγητής τονίζει ότι ο Γλύκας δεν ήταν naif, αν και δεν ήταν σπουδασμένος, αλλά με το χάρισμα της παρατήρησης και το ταλέντο έκφρασης αποτύπωνε το πορτρέτο του πλοίου. Έργα του βρίσκονται σήμερα στα Ναυτικά Μουσεία Αίγινας, Γαλαξιδίου, Κεφαλονιάς, Μήλου, Οινουσσών, Πειραιά, Σαλαμίνας, Χανίων, στο Λαογραφικό Μουσείο Οίας (Σαντορίνη), στο Πολιτιστικό Κέντρο Βροντάδων Χίου και φυσικά σε πολλές ιδιωτικές συλλογές.

*******************************************

Στυλιανός Μηλιάδης

Ο Στέλιος Μηλιάδης (Χίος, 1881 – Πειραιάς, 1965) ήταν διακεκριμένος Έλληνας ζωγράφος της λεγόμενης «Σχολής του Μονάχου»

Γεννήθηκε στη Χίο και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά όπου και πήρε τα πρώτα μαθήματα από τον Κωνσταντίνο Βολανάκη. Κατόπιν πήγε στο Μόναχο όπου φοίτησε στην Ακαδημία Ζωγραφικής του Βάλτερ Τορ.

Ο Στυλιανός Μηλιάδης ειδικεύτηκε στις προσωπογραφίες, τις τοπιογραφίες και τις ανθογραφίες. Στα πρώτα του βήματα ήταν ακόμη εμφανή τα σημάδια της μαθητείας του στο Μόναχο ενώ στη συνέχεια στράφηκε προς τον γαλλικό ιμπρεσιονισμό. Τα τοπία του στα έργα του χαρακτηρίζονται ιμπρεσιονιστικής τεχνοτροπίας και είναι υποδειγματικά στο είδος τους.

Μετά την οριστική επιστροφή του το 1931 στην Ελλάδα πήρε μέρος στις Πανελλήνιες και σε άλλες ομαδικές εκθέσεις και ήταν μέλος της πρώτης ελληνικής αποστολής που συμμετείχε το 1934 στην Μπιεννάλε της Βενετίας.

Στη συνέχεια σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία του Μονάχου με καθηγητές τον Γύζη και τον Λοφτς ενώ αργότερα πήγε στο Παρίσι όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του φοιτώντας στη Σχολή Καλών Τεχνών της πόλης και σε άλλα καλλιτεχνικά ιδρύματα. Μάλιστα το 1927 βραβεύτηκε κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στην έκθεση του Μπορντώ.

Το 1953 συμμετείχε στην καλλιτεχνική ομάδα Φιλική Ομάς. Πραγματοποίησε αρκετές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στη Γαλλία. Πέθανε το 1965 στον Πειραιά.

2 έργα του δωρίσθηκαν στο Δήμο Χίου από συγγενείς.

*******************************************

Ο Γιάννης Μηταράκης

(1897/98- 23 Φεβρουαρίου 1963) Ο Γιάννης Μηταράκης ήταν Χιώτης ζωγράφος του εικοστού αιώνα. Παρουσίασε διάφορα έργα σε εκθέσεις στη χώρα του και στο εξωτερικό. Είχε επηρεαστεί έντονα από τον κυβισμό και κυρίως τον Πολ Σεζάν. Το 1937 βραβεύτηκε στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού. Δυο χρόνια αργότερα τιμήθηκε με το Βραβείο Πανελληνίου.

Γεννήθηκε το 1897[1] ή το 1898 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από οικογένεια Ελλήνων. Σπούδασε γεωπονική στο Παρίσι από το 1915 ως το 1921 και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στις ακαδημίες A. Lhote και La Palette. Η εκθεσιακή του δραστηριότητα ξεκίνησε από το 1922 όπου παρουσίασε τοπία της Γαλλίας, γυμνά και πορτραίτα.

Γεννήθηκε το 1897[1] ή το 1898 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από οικογένεια Ελλήνων. Σπούδασε γεωπονική στο Παρίσι από το 1915 ως το 1921 και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στις ακαδημίες A. Lhote και La Palette. Η εκθεσιακή του δραστηριότητα ξεκίνησε από το 1922 όπου παρουσίασε τοπία της Γαλλίας, γυμνά και πορτραίτα.

Το 1929 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα και συμμετέχει στις καλλιτεχνικές ομάδες Τέχνη και Στάθμη μαζί με τον Αξελό και τον Χατζηκυριάκο Γκίκα. Συμμετείχε σε αρκετές ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό όπως στην Μπιενάλε της Βενετίας (1934, 1936 και 1940) της Αλεξάνδρειας και του Σάο Πάολο (1958), στο διαγωνισμό Guggenheim της Νέας Υόρκης το 1958 ως αντιπρόσωπος της Ελλάδας μαζί με Σπύρο Βασιλείου, Παναγιώτη Τέτση και Γιάννη Σπυρόπουλο κλπ. Πέθανε το 1963 στην Αθήνα από καρκίνο.

Το 1962 εκθέτει στη Χίο και υπόσχεται να δώσει τα έργα του στο νησί μετά το θάνατό του. Όμως αυτό γίνεται πραγματικότητα με την Ίδρυση της Δημοτικής μας Πινακοθήκης το 1994 επί δημαρχίας Γιάννη Μπουμπάρη. Είχα την τιμή να αναλάβω την Πινακοθήκη και να την λειτουργήσω για 13 χρόνια. Γνώρισα προσωπικά τον γιό του καλλιτέχνη Παύλο που μου διηγήθηκε προσωπικές ιστορίες από την ζωή του πατέρα του.

*******************************************

Κύριλλος Βενιάδης 

Γεννήθηκε στη Xίo το 1936.

Από το 1951-1961 δουλεύει ως βοηθός στο Εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη. Διδάσκει στη σχολή Βακαλώ και αργότερα φεύγει στο εξωτερικό. Το 1974 πηγαίνει στον Καναδά όπου εκθέτει στο Μόντρεαλ. Εκεί θα κάνει και τις περίφημες τοιχογραφίες στο Ελληνικό Κοινοτικό κέντρο με τίτλο «Ρίζες και «Γυρισμός στην Πατρίδα». Εν τω μεταξύ κάνει πολλές εκθέσεις σε Μόντρεαλ, Νέα Υόρκη και Οττάβα.

Όμως το 1985 μετακομίζει στα Ιεροσόλυμα. Εκεί σε συνεργασία με το πατριαρχείο κάνει εκατοντάδες συντηρήσεις και εικονογραφεί εκκλησίες με αποκορύφωμα την ιστόρηση του νεόκτιστου ναού στο Όρος των ελεών. Εκεί τα έργα του έχουν μια ιδιαιτερότητα. Οι μορφές των αγίων είναι πορτραίτα καλλιτεχνών όπως της Μαρία Φαραντούρη και της Νανάς Μούσχουρη. Ενώ ως δαίμονα ζωγραφίζει τον μονόφθαλμο στρατηγό Νταγιάν. 

Εκθέτει έργα του στο Τελ. Αβίβ και παντρεύεται την παγκοσμίου φήμης τραγουδίστρια Ελινόαρ Μοάβ. Η φιλία του με τον Μίκη Θεοδωράκη τον φέρνει τακτικά στην Ελλάδα. Αύγουστος 1994. Ατομική έκθεση στη Δημ. Πινακοθήκη της Χίου. Επιστρέφει για μόνιμη κατοικία στο νησί που γεννήθηκε και επισκευάζει τοιχογραφίες στους Αγίους Πατέρες.

Μάθαμε όλοι πολλά απ’ αυτόν τον καλλιτέχνη που με τον ήπιο χαρακτήρα και την ευγένειά του μας κέρδισε όλους, καλλιτέχνες και φιλότεχνο κοινό της Χίου. Όμως η υγεία του ήταν κακή. Έτσι δεν έμεινε μαζί μας για πολύ. Ο Κύριλλος Βενιάδης πέθανε το βροχερό Σάββατο της 15ης Απρίλη 1995. 'Έργα του υπάρχουν σε πολλές πόλεις την Αμερικής, Ευρώπης, στο Ισραήλ και σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές.

Ένα έργο του εκθέτει η Δημοτική πινακοθήκη Χίου και ένα ο Δήμος της Χίου.

*******************************************

Δημήτρης Λουκάς

Ο Δημήτρης Λουκάς, γεννήθηκε στη Χίο 1926. Όταν ήταν μικρός η οικογένειά του μετανάστευσε στη Γαλλία, όπου πέρασε τα πρώτα σχολικά του χρόνια. Το 1939 και λίγο πριν κηρυχτεί ο πόλεμος, επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Χίο, όπου τον βρήκε ο πόλεμος και η κατοχή. Οι δύσκολες καταστάσεις που επικρατούσαν τότε δεν του επέτρεψαν να μορφωθεί όπως ήθελε και δεν μπορούσε να καλλιεργήσει το φυσικό ταλέντο της ζωγραφικής που είχε αρχίσει να εκδηλώνεται.

Μεταναστεύει και εργάζεται στον Καναδά όπου διατηρεί δικό του Εκθεσιακό χώρο. Αν και παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στη Χίο, Θεωρείται αυτοδίδακτος ζωγράφος. Τα έργα του, παρουσιάζουν διάφορα τοπία, αντικείμενα και πρόσωπα, με έναν πρωτότυπο και πολύ συμμετρικό τρόπο, πολλαπλασιάζουν το χώρο και τα χρώματα και με την συνεχή επανάληψη των μορφών εντυπωσιάζουν από την πρώτη στιγμή τον θεατή.

Στην Δημοτική Πινακοθήκη Χίου έχει προσφέρει ευγενώς 6 έργα του. Δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή. Πέθανε στο Μόντρεαλ το 2010.

Η Σύζυγός του την επόμενη χρονιά δωρίζει και άλλα έργα στο Δήμαρχο Χίου.

*******************************************

Ο Νίκος Γιαλούρης

Γεννήθηκε στη Χίο το 1928. Ασχολήθηκε τόσο με τη ζωγραφική, όσο και με τη συγγραφή διηγημάτων και ποιημάτων, που τα εικονογράφησε ο ίδιος. Ταυτόχρονα ήταν και καθηγητής της αγγλικής γλώσσας. Μετά το θάνατό του, το 2003 ιδρύθηκε στη Χίο το Μουσείο Νίκου Γιαλούρη, σήμερα τα έργα του φυλάσσονται στην Δημοτική Πινακοθήκη Χίου.

Ογκώδης επίσης είναι η συγγραφή του, αναφερόμενος στη λαογραφία, την τέχνη, την ιστορία και την κοινωνική ζωή της Χίου και των γύρω νησιών. Η ποίησή του, δημοσιευμένη συχνά με την ιδιόχειρη γραφή του, αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο της δημιουργίας του. Ανήκει μεν στη λογοτεχνία, αλλά, λόγω του ιδιώματος στο οποίο έχει γραφεί, έχει και αισθητικό ενδιαφέρον.

Το εικαστικό έργο του Γιαλούρη περιλαμβάνει ελάχιστες ελαιογραφίες, ακρυλικά, υδατογραφίες, λαδοπαστέλ, μεγάλο αριθμό χαρακτικών. Τα χαρακτικά και τα σχέδια, τα οποία συνιστούν την πολυπληθέστερη ενότητα, παρέχουν ακριβέστερη και ανθεκτικότερη ένδειξη του ύψους του Γιαλούρη, περιλαμβάνουν δε το μεγαλύτερο μέρος της θεματογραφίας του.»

ΤΕΛΟΣ

Η παρουσίαση αυτή έγινε στο ίδρυμα Τσάκος την 26 Ιουλίου 2019 για τους Ομογενείς.

 https://www.facebook.com/BabisKiliarisArt/ 

Πηγές: Ίντερνετ, Βικιπαίδεια

Αρχείο Πινακοθήκης Χίου

Προσωπικό αρχείο.

Από το θησαυρό των Σιφνίων στου Δελφούς.